Yakında Çıkacak Dil Felsefesi: 6 kitabımızın Önsöz'ü

 

                             ÖNSÖZ

 

Son dil felsefesi kitabımızda artık serimizi tamamladığımızı söylemiştik. Niyetimiz gerçekten öyleydi. Daha sonra bilgisayardaki tamamlanmayan dosyalara göz attığımızda elinizdeki kitabın metinleri de dikkatimizi çekmişti. Yazılanları dikkatle gözden geçirdik ve çok önemli olduklarını gördük, bilgisayarda kalmasına gönlümüz razı olmadı. Çalışma planımızda değişiklik yaptık; bu kitabı tamamlayıp yayınlamaya karar verdik.

Önceki kitaplarımızın her birini bir paradigma adıyla yayınlamıştık. Bu paradigmalar kimi filozofların özel ya da filozoflar grubunun ortak doktrinlerini vurgulamak için kullanılmıştı. Hintikka’nın dil felsefesine de mümkün dünyalar paradigması alt başlığıyla verdik. Çünkü Wittgenstein için gramer ve Austin için söz edimleri neyse, Hintikka için de mümkün dünyalar semantiği odur. Mümkün dünyalar Hintikka felsefesinin merkezi bir doktrinidir. Onun diğer doktrinleri doğrudan veya dolaylı olarak mümkün dünyalar kavramıyla ilintilidir.

Hintikka sadece bir mantıkçı değildir; aynı zamanda önemli bir dil filozofudur. Dil, anlam ve referans konularında oldukça önemli görüşleri vardır. Düşünürümüz özellikle Frege’nin etkisiyle dil felsefesinde pek çok filozof tarafından kabul edilen anlam referans ayrımına eleştirileriyle dil felsefesinde etkili olmuştur. Öte yandan anlam konusunda stratejik oyunlar teorisi ve semantik oyunlar teorileriyle yepyeni bakış açısı ortaya koymuştur. O nedenle filozofu dil felsefesi araştırmalarımızın tamamlayıcı bir ögesi olarak ele aldık.

Hintikka’nın en özgün yanlarından biri de felsefe tarihine ve çağdaş felsefe akımlarına ilgi duymasıdır. Dil filozofları büyük çoğunlukla felsefe tarihine mesafeleri davranmışlardır. Oysa mantıkçı bir filozof olmasına rağmen Hintikka gerek Antik gerekse modern önemli filozoflara dair araştırmalar yapmıştır.

Hintikka’nın önemi ve ülkemizde tanınırlığı/bilinirliği arasında ters orantı vardır. Filozof çağdaş felsefeyi ve mantığı derinden etkilemiştir. Buna rağmen onu dil felsefesiyle ve mantıkla ilgilenen birkaç akademisyen, sadece ana hatlarıyla bilir. Bizim bu çalışmamız Türkçede ilk yayındır; iki amacı vardır: Filozof hakkında özet mahiyetinde olsa da bazı bilgiler vermek ve ilgi uyandırmak.

Hintikka'nın birçok araştırma projesinden biri “İnsan düşüncesi ve kullanacağı mantıksal araçlar”dır. Bu proje filozofun hayatı boyunca çalışması için motivasyon nedeni olmuştur ve çalışmasının uygun bir özetidir.

Dil felsefesine dair yayınladığımız bu yedinci, son ve sonuncu kitabımızın konuya ilgi duyanlar için yararlı olacağını umuyorum. 

                                                                                                        Zeki ÖZCAN

                                                                                                  Mudanya, Eylül, 2024